زیاران؛ منطقه نمونه‌ای که زیرساخت‌های گردشگری ندارد

فاصله روستای زیاران تا مرکز شهرستان آبیک 15 کیلومتر و فاصله این روستا تا مرکز استان حدوداً 50 کیلومتر است و ضمن قرار گرفتن بین دو شهر قزوین و کرج، حدود 10 کیلومتر با اتوبان قزوین، کرج فاصله دارد و از این جهت نیز از جایگاه خوبی برخوردار است.

روستای زیاران و مردم آن از تاریخچه بسیار طولانی برخوردارند؛ تاریخ نشان می دهد در گذشته، روستای زیاران جزو سرزمین دیلم و طبرستان بوده و در محدوده مرزی آن سرزمین واقع شده بود و باتوجه به اینکه روزگاری"آل زیار"بر منطقه دیلم و طبرستان تا محدوده این دهستان حکمرانی داشتند می توان به این نتیجه و احتمال قوی رسید که نام زیاران از "آل زیار" مشتق شده باشد. از سمت غرب و شرق روستای زیاران دو رودخانه عبور می کند که اکثر باغستانهای این روستا در کناره های آن واقع شده اند، هر چند در خشکسالی چندسال اخیر این رودها به شدت کم آب شده اند، رودخانه شاهرود نیز که از رود طالقان منشعب می شود و توسط تونلی به این سوی کوهها می آید از جنوب روستا گذشته و باغستانهای اطراف را مشروب می کند و سد انحرافی زیاران نیز در مسیر همین رود، در جنوب روستا واقع شده که آب این رود پر آب را توسط کانال های طولانی به دشت قزوین می رساند.

در هر سمت روستای زیاران یک جاذبه طبیعی، چشمها را به خود خیره می کند و بی اختیار لحظاتی انسان را به یاد قدرت و هنر بی انتهای خداوند در خلق چنین آثاری می اندازد، وجود جاذبه های طبیعی متعدد، از سد کوچک اما زیبای زیاران، رودخانه بزرگ شاهرود، قنات ها و چشمه های طبیعی، کوه های سر به فلک کشیده، باغهای فرآوان و سرسبز و پوشش گیاهی با خاصیت های درمانی تنها بخشی از جاذبه های روستای زیاران است که پاسخگوی هر نوع سلیقه ای برای داشتن یک روز خوب و مهیج خواهد بود.

«زیبای خفته» عنوانی است که گردشگران خارجی به کوههای جنوبی زیاران داده اند، وقتی از قزوین به سمت تهران و در محدوده نیروگاه شهید رجایی به کوههای جنوبی زیاران نگاه کنید، زیبای خفته ای را می بینید که با گیسوانی افشان به سوی دشت آرمیده است.

روستاهای متعددی زیر مجموعه زیاران هستند که به همراه روستای زیاران منطقه ای بی نظیر را از هر لحاظ تشکیل داده اند، روستاهای کذلک، صمغ آباد، طیخور، آقچری، خوزنان، قاضی کلایه، ابراهیم آباد و میان کوه از جمله این روستاها هستند که از امکانات محدود روستای زیاران استفاده می کنند و هریک از این روستاها به تنهایی دارای جاذبه های فرآوان گردشگری هستند که از ارزش و جایگاه بسیار خوبی بین دوستداران طبیعت برخوردارند.

گردشگرانی که به منطقه زیاران می آیند به همراه کسانی که برای رسیدن به طالقان از روستای زیاران عبور می کنند موجب رونق کسب و کار و ایجاد اشتغال به ویژه در بخش کشاورزی شده اند، به دلیل افزایش تقاضا از سوی گردشگران، فروشگاه های بزرگی نیز در منطقه به ویژه در روستای زیاران ایجاد شده که در آنها محصولات لبنی، دامی، کشاورزی و باغی و صنایع دستی بومی و غیر بومی به فروش می رسد.

غرق شدن 14 نفر در رودخانه شاهرود

با این همه جذابیتها، متأسفانه امکانات و زیرساخت های گردشگری در منطقه زیاران متناسب با میزان مراجعه گردشگران نیست و کمبودهای زیادی در این روستا دیده می شود که آسیب های زیادی به محیط زیست وارد کرده و خطرات زیادی را نیز برای گردشگران به وجود آورده است.

برخی از مسئولان می گویند سال گذشته 14 نفر در رودخانه شاهرود که بسیار هم پرآب است، غرق شده اند. تعدادی از آنها از گردشگرانی بودند که به دلیل ناآگاهی برای شنا خود را به این رودخانه زدند و به دلیل عدم آگاهی از خطرات آن از جمله مسطح نبودن زیر آب رودخانه و منغیر بودن عمق آب در هر نقطه و لغزندگی سنگهای زیر آب خود را اسیر آب کرده و در آن غرق شدند.

خوشبختانه از اواخر سال گذشته و ابتدای سال جاری برای حل این مشکل با حمایت خوب مسئولان استان قزوین و شهرستان آبیک مناطق خطرناک رودخانه شاهرود و سد زیاران شناسایی و با فنس کشی گام خوبی برای پیشگیری از حوادث انجام شد اما این اقدام نیز مانع جدی برای گردشگران نیست و آنها به هر طریقی که شده از فنس ها عبور می کنند و خود را به رودخانه میرسانند تا تنی به آب زده و خود را خنک کنند که گاهی جان خود را از دست می دهند و هشدارها نیز کارساز نبوده است که امیدواریم با همت مسئولان این موضوع حل شود.

یکی از پیشنهادها برای جلوگیری از شنای گردشگران در رودخانه شاهرود این است که مسئولان در روزهای پنج شنبه و جمعه که حضور گردشگران در این منطقه به اوج خود می رسد در مناطق پر خطر برای آگاهی بیشتر آنها از خطرات رودخانه شاهرود افرادی را به منظور اطلاع رسانی و فرهنگ سازی بیشتر در این محدوده مستقر کنند تا با آموزش گردشگران ضمن استفاده درست از این جاذبه طبیعی، آسیب ها و خطرات را نیز از آنها دور کند.

هر چند با طرح فنس کشی اطراف رودخانه شاهرود احتمال می رفت شاید گردشگران دیگر نتوانند از رودخانه و جاذبه های آن از نزدیک استفاده کنند که شاید با بررسی بیشتر و استفاده از طرح ها و نظرات بیشتر امکان اجرای مفیدتر پروژه که هم گردشگران بتوانند از رودخانه بهره مند شوند و هم خطری برای آنها نداشته باشد وجود داشت، به هرحال، همین مقدار توجه مسئولان را به فال نیک می گیریم و از آنها صمیمانه سپاسگزاریم.

آلودگی آب رودخانه ها و آلودگی سد زیاران یکی دیگر از مشکلاتی است که با حضور گردشگران به این منطقه تحمیل شده که باید مسئولان آبفا و مراکز بهداشتی برای رفع این مشکل راهکاری بیندیشند که نصب سطل زباله در منطقه و ساماندهی سریع و تفکیک زباله هایی که در اطراف باغات و رودخانه ها ریخته می شود، می تواند وسیله خوبی برای رفع مشکل آلودگی منطقه باشد؛ هرچند آلوگی مشکل همه مناطقی است که دارای جاذبه های گردشگری هستند و رفع کامل این مشکل نیازمند کار فرهنگی در دراز مدت است.

مشکلات فرهنگی، انتقال فرهنگ شهرهای بزرگی چون تهران، کرج به منطقه زیاران که اغلب بومیانی هستند که همچنان به بسیاری از سنت ها و رسوم خود پایبندند از دیگر چالش های منطقه زیاران است که امیدواریم در سال اقتصاد و فرهنگ مسئولان فرهنگی در این زمینه نیز به صورت جدی اقداماتی انجام دهند.

زیاران منطقه نمونه گردشگری

نادر محمدی معاون سازمان گردشگری استان قزوین در گفتگو با خبرنگار مهر در این باره می گوید منطقه زیاران در دور دوم سفر ریاست جمهور سابق به عنوان منطقه نمونه گردشگری انتخاب شد ولی علیرغم داشتن جاذبه های فرآوان گردشگری، همچنان ناشناخته مانده است.

وی تصریح کرد: سازمان گردشگری مناطقی را که دارای جاذبه های گردشگری هستند به بخش خصوصی واگذار می کند تا در آن منطقه سرمایه گذاری کنند که در این راستا تاکنون چند منطقه در استان قزوین به بخش خصوصی واگذار شده است.

این مسئول ادامه داد: با وجود فراخوان متعدد در جذب سرمایه گذار در بخش گردشگری، منطقه زیاران به دلیل ناشناخته بودن نتوانسته سرمایه گذار لازم را جذب کند. هر چند برای جذب سرمایه گذار باید بعضی از زیرساخت های اولیه فراهم شود که امیدواریم با فراهم شدن این بستر بتوان بخش خصوصی را برای حضور در این منطقه و سرمایه گذاری بیشتر ترغیب کرد.

مرتضی طاهرخانی بخشدار بخش مرکزی شهرستان آبیک هم در خصوص اقدامات انجام شده در پیشگیری از حوادث احتمالی در منطقه زیاران به خبرنگار مهر گفت: به منظور جلوگیری از آسیب های احتمالی رودخانه شاهرود زیاران طرح فنس کشی در اطراف این رودخانه تصویب شده است.

وی تصریح کرد: هرچند شرکت آب منطقه ای استان قزوین نسبت به نصب علائم هشدار دهنده در مسیرهای پرخطر رودخانه شاهرود زیاران اقدام کرده اما اجرای پروژه فنس کشی در این منطقه نیز ضرورت دارد و خوشبختانه این پروژه اجرایی شده و پیشرفت خوبی دارد و با استقبال و همکاری مردم نیز همراه بوده است که با اجرای کامل آن بخش زیادی از مشکلات این منطقه حل خواهد شد.

اینها بخشی از مشکلات گردشگری منطقه زیاران است که امیدواریم با همت مسئولانه مسئولان استان قزوین و شهرستان آبیک پیگیری و حل شود. خیل عظیم گردشگرانی که به این منطقه سفر می کنند فرصت بسیار مناسبی برای توسعه و پیشرفت منطقه فراهم کرده اما با کم توجهی، در حال حاضر این فرصت به تهدیدی برای اهالی منطقه تبدیل شده است.

امید است بتوان با رفع موانع و تامین نیازهای ضروری و بسترسازی برای توسعه و رونق گردشگری در منطقه زیاران گامهای اساسی در مسیر تحول مناطق متسعد استان برای جذب گردشگر و افزایش درآمد ساکنان منطقه فراهم کرد.

گزارش: مصطفی فلاح