من کودکی و جوانی خود را در میان باغ‌های این محله سپری کردم

پیرمرد ادامه می‌دهد من کودکی و جوانی خود را در میان باغ‌های این محله سپری کردم؛ محله‌ای که روزگاری تکیه داده بود به کوه و پوشیده بود از درختان باغ‌ها، ولی حالا از میان آپارتمان‌ها و برج‌ها بسختی می‌توان کوهی را دید و باغی را پیدا کرد.

تا چشم کار می‌کند برج است و آپارتمان. باغ‌های معروفش مثل باغ زند کریمی و باغ خانم مروان و باغ حاج کلاهی و خیلی باغ‌های دیگر از بین رفته‌اند و جز باغ خیامی که متعلق به حاجی خیامی بود و بعد‌ها شد محل نگهداری جانبازان شیمیایی و نخاعی دیگر باغی نمانده است؛ البته طی سال گذشته تعدادی از درختان این باغ هم قطع شد که به نظر می‌رسد برای آخرین باغ محله هم خواب‌هایی دیده‌اند.

دیگر از گذشته زعفرانیه چیزی باقی نمانده و تاریخ محله را باید در میان عکس‌ها و خاطرات قدیمی‌ترها بیابید. بعد با حسرت می‌گوید دیگر زعفرانیه یا شمیران چیزی برای تعریف ندارد، همه‌اش سنگ و آجر است و در حالی که عکس را داخل جیبش و پیپش را گوشه لبش می‌گذارد چشم به افق می‌دوزد.

زعفرانیه یکی از محلات نه‌چندان قدیمی شمیران است که در گذشته جزو زمین‌های زراعی بود که بیشترین بخش آن به حسین خان معید الممالک تعلق داشت. با ساخته شدن خیابان ولیعصر، زعفرانیه هم مسیری می‌شود که تجریش را به روستای اسدآباد مرتبط می‌کند.

از خیابان ولیعصر که وارد زعفرانیه می‌شوید سردیسی از سرلشکر فلاحی می‌بینید که خیابان را هم به نام خود کرده است. از مشخصه‌های بارز این محله وجود سفارتخانه و خانه رجال سیاسی و هنرمندان است.

این محله دارای خیابان‌های باریکی است که برج‌های تجاری و مسکونی و آپارتمان‌های بلند آن را محصور کرده و خیابان زیر بار ترافیک بسختی نفس می‌کشد، ولی با این حال هنوز هم می‌توان نسیم خنک و هوای خوشی را که از جانب کوه‌های توچال می‌وزد احساس کرد و به آب و هوای خوش این محله اذعان نمود.

اگر خوب چشم بدوانید، می‌توانید کوه‌ها را که خیلی هم دور دست نیست در انتهای محله ببینید. هر چه به سمت شمال خیابان حرکت می‌کنید شیب خیابان تند‌تر می‌شود و کوه‌ها نزدیک‌تر، چنان‌که به نظر می‌آید پیاده‌روی در این محله دست‌کمی از کوهنوردی ندارد.

همین همسایگی با کوه باعث شده خیلی از کوچه‌های زعفرانیه با نام‌های شیرکوه و سپیدکوه و باباکوهی و کوه پیکر و کوه سفید و کوهکن نامگذاری شود.

روستای اسدآباد که حالا جزو زعفرانیه است در کنار محله‌های آصف و پسیان و مقدس‌اردبیلی و زال زر یکی از قدیمی‌ترین بخش‌های محله است و بافت قدیمی‌تر محله را خیلی کمرنگ در این روستا می‌توان دید.

هر چند در کنار ساختمان‌های مجلل با معماری‌های عجیب و غریب مدرن که نشانی از فرهنگ ایرانی در آن دیده نمی‌شود دیگر کمتر نشانی حتی از چند دهه قبل محله می‌توان یافت.

آنچه بیشتر از هر چیز محله را متحول کرده برج‌ها و مراکز خرید معروفی است که خیلی از آنها را فروشگاه و مغازه‌هایی شکل می‌دهد که اجناس مختلف با برند‌های معروف داخلی و خارجی می‌فروشند و معروف‌ترین آنها پلازا و پلادیوم است که دومی با قدمتی کمتر طی مدت کوتاه جزو جاذبه‌های محله شده است.

مرکز خریدی که با مغازه‌ها، رستوران‌ها کافی‌شاپ‌ها و فود کورت‌ها بخشی از گردشگری محله است البته قیمت‌های بالا و برند بودن اجناس در این مرکز خرید یکی از شاخصه‌های اصلی است که باعث شده یک قشر خاص بیشتر در آن جولان بدهند. اما پیشنهاد ما برای دیدنی‌های محله، موزه تماشاگه زمان در خیابان سرهنگ فلاحی است.

این موزه گذشته از ساعت‌های قدیمی دارای ساختمان جذاب و بسیار دیدنی است. ساختمانی به رنگ آبی فیروزه‌ای با گچبری‌ها و کاشیکاری و مقرنس و گره چینی‌های زیبا که بر سرتاسر بنا تنیده و از آن بنایی فاخر و زیبا ساخته‌ است.

ساختمان موزه قدمتی 80 ساله دارد و به‌دلیل تزئینات زیبایش یکی از بناهای باارزش تهران است.

به گفته راهنمای موزه، برای ساخت تزئینات گچبری بنا 13 سال وقت صرف شده و زیباترین بخش آن «اتاق اصفهانی» است که ساخت طرح گچبری آن که برگرفته از کاخ عالی‌قاپو است سه سال طول کشیده و تابلوی گچبری آفرینش این اتاق هم یکی از دیدنی‌ترین بخش‌های آن است.

در کنار این همه زیبایی می‌توانید تاریخچه ساخت ساعت و ساعت‌های قدیمی و ساعت‌های رجال و بخش اپتومکانیک و آسمان‌نمای آن را هم ببینید و در کنار فضای زیبای محوطه موزه و رستوران و گالری آن یک روز خوب را پشت‌سر بگذارید.

با فاصله کمی از موزه در بوستان زعفرانیه رصدخانه نجوم قرار دارد که آن هم یکی از بخش‌های مهم محله است. این رصدخانه که بیشتر فعالیتش در بخش کودک و نوجوان و نجوم آماتوری است یکی از رصدخانه‌های مهم آموزشی تهران است که در خیلی از موارد نخستین گام‌ها را برداشته؛ از جمله ساختن نخستین آسمان‌نما و تلسکوپ در ایران و نشر نخستین تقویم نجومی و برگزاری نخستین نمایشگاه عکس‌های نجومی و روز نجوم. اما برای رفتن به این محله می‌توانید با مترو یا اتوبوس خودتان را به تجریش برسانید و از آنجا با تاکسی به زعفرانیه بروید.

اکرم بیگی - ضمیمه چمدان