کال جنی سرزمینی اسرارآمیز و رازآلود در شهرستان طبس است

خبرگزری مهر- گروه استان‌ها: کال جنی یا دره جن‌ها دره ای است که در شمال طبس و در اطراف روستای ازمیغان و در امتداد خروجی قناتی که در نزدیکی آن قرار دارد واقع شده و ۳۵ کیلومتر با شهرستان طبس فاصله دارد.

دره ای زیبا و حیرت انگیز که بومیان قدیمی آن را دره جن‌ها نامیده‌اند و آن را خوف انگیز و محل زندگی ارواح و جن‌ها می‌دانستند.

برای دست یابی به کف دره نیازمند آشنایی به منطقه هستیم، دره دارای دیواره های بلند و پرشیب است که وارد شدن به آن می‌تواند خطراتی به همراه داشته باشد.

وجود تونل‌ها و خانه هایی بنام خانه گبرها در دل دیواره‌ها که برای سکونت زرتشتیان آن زمان ساخته شده از دیگر جدابیتهای این دره است.

دره را که ادامه دهیم در نقاطی آبشارهای کوچک که در زبان محلی شلن نامیده می شود وجود دارد. در جاهایی آب بصورت حوضچه هایی جمع شده که در فصل تابستان مناسب برای آب تنی و فرار از گرمای طاقت فرسای هواست.

در محلی این آب بوسیله راه آب و تونلهایی که توسط اهالی روستاهای پایین این منطقه ایجاد شده به داخل قنات هدایت می شود.

معماری باشکوه دو هزار ساله در دره جن ها

 در این محل فرسایش آب به اوج خود رسیده و نقوش و برجستگیها و خلل و فرج عجیبی را در کف رودخانه ایجاد کرده است.

کمی جلوتر منطقه دیگر دره خشک و بی آب و علف می شود. آب به داخل قنات هدایت شده و دره بی نصیب از آب می شود.

در این محدوده و در ارتفاع ۲ متری از سطح زمین چاه ورودی قرار دارد که با کمک یک همراه می توان به درون آن رفت و سپس از این چاه که حدود ۷-۸ متر ارتفاع دارد و بوسیله جای دست ها و حفرات بدنه آن بالا بروی به تالاری خواهید رسید که در دو طرف این تالار دو دالان قرار دارد و هر کدام شامل چندین اتاق است.

 همه اینها بوسیله بشر و در دل دیواره این دره عجیب پدید آمده است. هنوز می توان رد تیشه معماران آن را بر در و دیوار اتاقکها مشاهده کرد و طبق نظر کارشناس سازمان میراث فرهنگی تاریخ بنای این مکان به دوره ساسانیان بر می گردد و به نظر می رسد محل چله نشینی یکتا پرستان بوده است.

بازدید از تنورها و دودکش های جنی

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد طبس که دکتری زمین شناسی دارد دراین رابطه در گفتگو با خبرنگار مهر بیان کرد: این منطقه در اصطلاح محلی به کال جنی یا دره جنی معروف است که در واقع ادامه رودخانه ازمیغان به سمت پایین دست است.

محمد ناظمی با اشاره به اینکه کال جنی یکی از رودخانه های دائمی منطقه طبس است، بیان داشت: با وجود اینکه طبس منطقه ای گرم و خشک است اما ما رودخانه های دائمی داریم که نشانگر چشمه های پر آب در منطقه کوه های شتری است.

وی ادامه داد: یکی از رودخانه های دائمی با دبی پایه که همیشه جریان آب در آن وجود دارد و از منطقه شمالی کوه های شتری سرچشمه می‌گیرد رودخانه کال جنی است که از مناطق بسیار زیبای گردشگری شهرستان طبس است.

رئیس دانشگاه آزاد طبس گفت: با توجه به اینکه این رودخانه در مسیر خودش اشکال فرسایشی بسیار جالب و زیبایی را از جمله غارهای فرسایشی طبیعی، دودکش‌ها و تنور های جن و انواع فرسایش های ابی و بادی را در دیوارهای رودخانه ایجاد کرده است بسیار مناظر جالب و بکری دارد که شرایط مناسبی را برای یک گردشگرماجراجویانه فراهم می‌کند.

ناظمی افزود: از جمله اشکال و مناظر فرسایشی که می‌تواند بی ربط به اسم کال جنی هم نباشد مناظر دودکش‌ها و تنورهای جن است.

این کارشناس زمین شناسی عنوان کرد: دودکش های جن؛ ستون های فرسایشی است که در دیواره‌ی رودخانه‌ها به علت فرسایش آبی ایجاد می‌شود.

 وی عنوان کرد: تنورهای جن نیز اشکال استوانه ای شکل فرسایشی است که به دلیل ورود جریان های آب سطحی به داخل دره و شدت فرسایش به صورت استوانه های توخالی در داخل رسوبات آبرفتی دیواره دره ایجاد شده است.

ناظمی ادامه داد: اشکالی که به صورت دودکش‌ها و تنوره های جن مطرح است و باتوجه به عقاید پیشینان می‌تواند به این دلیل باشد که شاید از علت طبیعی این سازه‌ها و این اشکال فرسایشی اطلاعی نداشته‌اند و ساختش را به جن‌ها نسبت می‌دادند.

وهم و خیال در دره‌ای شگفت انگیز

رئیس اداره میراث فرهنگی و گردشگری نیز در رابطه با این جادبه گردشگری گفت: شهرستان طبس علی رغم برخورداری از هفت منطقه گردشگری و 2 منطقه نمونه گردشگری از جاذبه های زیادی در زمینه تاریخی و زمین شناسی برخوردار است.

رسول بهبهانی افزود: یکی از شاخص‌ترین و بکرترین این جاذبه‌ها منطقه کال جنی است که به لحاظ شکل و ساخت آن انسان دچار وهم و خیال می‌شود و بنابراین از این لحاظ این منطقه با نام کال جنی یا دره جن‌ها معروف است.

بهبهانی افزود: در این دره آثار تاریخی با نام خانه های گبر داریم که قدمت آن به دوران ساسانیان و ایران قبل اسلام برمی گردد که به لحاظ معماری شکل و ساخت آن بسیار دیدنی و جالب است.

وی بیان کرد: بکر بودن و دست نخورده بودن این منطقه باعث شده است که گردشگران زیادی از مکان های مختلف کشور و حتی کشورهای خارجی از این جاذبه بازدید کنند.

برخی از مردم محلی معتقدند علت نامگذاری کال یا دره جنی حفره‌ها و خانه هایی است که در دل کوه کنده شده و به عقل جن هم نمی‌رسد شاید هم علت نامگذاری خروشان بودن سیلابهای فصلی بوده که در این دره وجود داشته و هنوز هم زیرپای گردشگران احساس می‌شود.